ProfessioneelZijn

Een onderzoek naar de onderstroom in teams. Machtsposities, uitsluitingsmechanismen, vertrouwensvragen en communicatieproblemen bepalen de effectiviteit van een team sterker dan gewoonlijk wordt onderkend. Teamdynamiek verloopt zelden rationeel, maar wordt vooral beheerst door eigenbelang, angst, bindingsverlies en macht.

Dit stelt de Utrechtse organisatiedeskundige Belia van den Berg in haar promotieonderzoek ‘Net het echte leven'. Voor haar onderzoek volgde Van den Berg drie teams in commerciële organisaties. Zij stelde vast dat teamleden zich zelden bewust zijn van hun onzekerheid, irrationeel en illusoir gedrag, eigenbelang en angst, terwijl dergelijke verborgen patronen wel grote invloed hebben op het werkplezier én de effectiviteit van teams. De onderzoekster presenteert nieuwe ideeën voor de aansturing van teams, waarbij ruimte ontstaat om de onderstroom toe te laten en tot nu toe verhulde mechanismen in teamdynamiek te benutten.

Hoe overleven leden van professionele teams in een wereld die gekenmerkt wordt door individualisering, versnelling en winstmaximalisatie? In tegenstelling tot de theorieën in de gangbare managementliteratuur, concludeert Belia van den Berg in haar promotieonderzoek dat de dynamiek in teams in commerciële organisaties vooral beheerst worden door eigenbelang, angst, bindingsverlies en macht. Daarin onderscheiden deze professionals zich nauwelijks van ‘gewone’ mensen in het alledaagse leven, vandaar de titel van haar proefschrift: ‘Net het echte leven’.

Van den Berg volgde voor haar onderzoek drie teams met een complexe opdracht. Gedurende dit veldwerk bleek dat de onderstroom in de teamprocessen (meestal genegeerd in de bestaande literatuur, door managers en de teamleden zelf) een vitale rol spelen in het handelen van de individuele teamleden en in de teamprestaties. Machtsposities, uitsluitingsmechanismen, vertrouwensvragen en communicatieproblemen bepalen de effectiviteit van een team sterker dan gewoonlijk wordt gesuggereerd. In een complex proces van dubbelzinnige gedragingen, opgevoerde voorstellingen en versluierde belangen verloopt de teamdynamiek weinig rationeel. Uiterst zelden zijn teamleden zich dit expliciet bewust; onzekerheid, irrationeel en illusoir gedrag, eigenbelang en angst zijn nu eenmaal geen processen die gemakkelijk onthuld worden. Doordat zij het belang niet zien, bestaat er in deze door versnelling voortgedreven teams doorgaans weinig animo om hier aandacht aan te besteden.

Patronen die Van den Berg in dit onderzoek blootlegde, beïnvloedde de effectiviteit van teams én het werkplezier van de betrokken teamleden in hoge mate. Men kan er dus maar beter rekening mee houden. Vanuit deze visie presenteert Van den Berg nieuwe ideeën voor de aansturing van teams, waarbij ruimte ontstaat om de onderstroom toe te laten en tot nu toe verhulde mechanismen in teamdynamiek te benutten.

Bron: Universiteit Utrecht